Czy warto jest mieć napęd na cztery koła?

Wszyscy doskonale pamiętają, jak bardzo zmieniły nasze życia takie samochodowe wynalazki, jak chociażby pasy bezpieczeństwa, czy zagłówki foteli. Zmniejszenie dzięki nim śmiertelności wypadków było ogromne. Mało kto jednak pamięta, że zaledwie trochę ponad 30 lat temu powstał wynalazek, który można powiedzieć, że był równie rewolucyjny w kwestii bezpieczeństwa na drogach, a wciąż nie jest obowiązkowym wyposażeniem każdego samochodu. Czy warto jest dopłacić do napędu na cztery koła, czy jest to może tylko zbędny gadżet?

Do czego potrzebny jest napęd 4x4?

Samochód jest maszyną, która przez swoje właściwości jest nieco nimi ograniczona. Waga auta jest na tyle duża, że aby możliwe było jego dynamiczne poruszanie się, generowane przez silnik siły muszą być proporcjonalnie duże. Problem jednak w tym, że kontakt auta z podłożem odbywa się poprzez bardzo mały jego fragment. Powierzchnia stykowa opon i asfaltu to zaledwie mały pasek, niewiele większy niż dłoń. I właśnie na ten mały fragment oddziałują siły, które muszą wprawić cały samochód w ruch.

W przypadku jazdy na równym i suchym asfalcie jest to wykonalne, nawet w przypadku aut o dużej mocy. Problem robi się, gdy nawierzchnia staje się mokra. W takiej sytuacji siła pochodząca z silnika jest zbyt duża względem generowanej przyczepności i następuje jej zerwanie.

Właśnie w odpowiedzi na ten problem powstał napęd na cztery koła, który rozkłada tę energie dodatkowo na kolejne dwa koła. Dzięki temu jest ona równomiernie dystrybuowana na wszystkie koła, co znacznie zmniejsza problemy z przyczepnością.

Wersje napędów na cztery koła

Wraz z rozwojem tej technologi, powstało kilka jej odmian, które charakteryzują się innym zastosowaniem, wynikającym z powstałych ograniczeń i oczywiście ceny. Najbardziej prymitywnym rozwiązaniem jest spięcie wszystkich kół na sztywno ze sobą, bez centralnego mechanizmu różnicowego. Powoduje to, że wszystkie koła obracają się w tym samym stopniu. Jest to rozwiązanie tanie i proste, jednak generuje ogromne naprężenia na osiach w przypadku jazdy po sztywnej nawierzchni. Z tego powodu polecane jest jedynie do aut terenowych, które będą poruszały się jedynie po luźnej nawierzchni.

Modyfikacją tego systemu jest dodanie centralnego systemu różnicowego, który rozdziela moment obrotowy pomiędzy oś przednią i tylną. Jednak i tu kryje się problem. W sytuacji stałej utraty przyczepności jednego z kół np. poprzez jego zawiśnięcie, niemożliwe może stać się wyjechanie i wydostanie z takiej pułapki. Aby temu zapobiec auto powinno być wyposażone w możliwość spięcia dyferencjału lub w co bardziej zaawansowanych pojazdach, elektroniczne sterowanie momentem obrotowym na poszczególne koło.

Z pomocą w konstruowaniu nowych aut z systemem napędu na cztery koła przychodzą również nowe technologie hybrydowe. Dzięki nim możliwe jest np. napędzanie przedniej osi silnikiem spalinowym, a tylnej silnikiem elektrycznym, bez żadnego mechanicznego połączenia obu tych osi. Za komunikację między nimi i odpowiedni rozkład sił napędowych odpowiada jedynie komputer.

Napęd 4x4, czy to na prawdę działa?

Wiele osób, które kupuje nowe auta, zastanawia się, czy kupić samochód z napędem 4x4. Powątpiewają oni jednak w sens tego rozwiązania, ponieważ jest ono znacznie droższe niż typowy napęd na jedną oś, a jednocześnie nie widzą potrzeby posiadania tak skomplikowanego systemu. Uważają, że po prostu z niego nie skorzystają.

Przeniesienie napędu na cztery koła ma jednak niezaprzeczalne zalety i to w punktach o które ciężko by je podejrzewać. Poprawa przyczepności jest niezaprzeczalna, a dodatkowo poprawia się prowadzenie samochodu ze względu na jego lepsze wyważenie. Dołożenie napędu tylnej osi powoduje zwiększenie masy tyłu auta, co równoważy wagę przodu, na którym znajduje się niezwykle ciężki silnik.

Wady napędu na cztery koła

Samochód z napędem 4x4 ma również pewne wady. Jest droższy w zakupie, droższy w naprawie - ze względu na skomplikowany system przeniesienia napędu - oraz jest znacznie droższy w eksploatacji ze względu na wyższe spalania.

Jazda takim autem wymaga również nieco innej techniki prowadzenia samochodu. Napęd na cztery koła znacznie nadwyręża sprzęgło, więc trzeba wypracować styl jazdy, polegający na jak najdelikatniejszym obchodzeniu się z nim, aby zwiększyć jego żywotność.

Czy zakup auta z napędem na 4 koła jest opłacalny?

Zdecydowanie tak. Do innej specyfiki jazdy można bardzo szybko się przyzwyczaić, a większe koszty eksploatacji auta są niczym w zestawieniu ze znacznie zwiększonym bezpieczeństwem podróżowania. Będzie to szczególnie zauważalne podczas zimy i nawet najlżejszych opadów śniegu, gdzie z daleko można poznać, które auto męczy się na jednej osi, a które jedzie bez przeszkód napędzane na wszystkie cztery koła.